Imagjinojeni sikur mund ta gjeni një shpjegim për çfarëdo fenomeni të Universit. Nga eventet më të vogla deri tek ato më të mëdha...?
Shkruan: Avni Jashari
Tërë ajo cfar sot kam vendosur të shkruaj në këto rreshta është e vërtetë, ose të paktën është e vërtet për këtë Univers.
Për më shumë se 100 vjet shkenca ka regjistruar evnete për të cilat nuk ka ditur të jap përgjigjeje. Fenomene të pa shpjegueshme lidhur me mundësin e ekzistimit të botërave të fshehura, të pa kapura për sensin njerëzorë. Mistika q`doker ka besuar në ekzistimin e vendeve të këtilla të cilat pretendonin se ishin të banuara nga fantazma dhe shpirtra. Këto ambicie nuk kanë zënë vend me të drejt në shkencat zyrtare. Por prej 1920 fizikanët ishin të shtyrë të bënin konton më një zbulim s`komod? Duke kërkuar pozicionet e ndryshme të grimcave atomike sikur se elektronet ata zbulojnë se ishte e pa mundur të ndërlidhën. Elektronet thjesht nuk kishin një lidhje të vetme.
Duke studiuar pronësinë e atomeve është zbuluar se realiteti është shumë më i çuditshëm se çfarëdo shpikje tjetër fantastike. Grimcat kanë një mundësi të jenë në shumë vende në të njëjtën kohë. I vetmi shpjegim i mundshëm i supozuar nga një pjesë e madhe e fizikanëve është se grimcat nuk ekzistojnë vetëm në Universin tonë? Ato janë të pranishme edhe në Universe tjera! Than ma drejt në bazë të kësaj ekzistojnë edhe Universe tjera paralele, të ndryshëm nga njëri tjetri. Në praktikë mund të ketë qenë një Univers paralel në të cilin Napoloni fiton betejën e Vaterllos!? Një tjetër ku Hitleri sfidon Aleancën!? Dhe një tjetër akoma ku ne nuk kemi lindur kurrë! Shkurt mendohet se mund të ketë një Univers alternativ nga ky i yni me të kundërtat nga ky që jemi, në të cilin mund ta gjeni Hillari Klinton Presidente të SHBA-ve ose ku Elvis Preslli është akoma gjallë.
E njëjta teori ishte aq inkomode saqë me dhjeta vite ishte injoruar nga shkencëtarët. Por ideja e Universeve paralele është ditur se herët a vonë do të kthehej të bëhet protagoniste, por kësaj radhe do të ishte e ndryshme dhe do të shkaktonte më shumë interes po të thuhej se Elvis Preslli nuk është i vdekur!
Është një thënie e lashtë angleze që thotë: Ruaju nga dëshirat sepse dëshirat mund të ju habisin. E dëshira më e madhe e fizikanëve të njohur ka qenë për një kohë të gjatë, ajo që mund ti shty ta gjejnë një teori elegante që do të kishte sens nga të gjithë ne. Ka qenë kjo ëndërr e tyre e cila i coi ata drejt në zbulimin e pa kërkuar të Universeve paralele, një ëndërr që e ka përcjell gjatë gjithë punës së tij çdo astrofizikan. Ajnshatjni nuk ja doli ta përmbyll teorinë e tij në përgjithësi, por pas tij shumë fizikanë janë munduar të kapin një objektiv të njëjtë më të, një objektiv të pa realizuar deri pak dekada më parë.
Në vitin 1980 nisë një revolucion i tillë autentik me atë të Ajnshatjnit, në të gjitha Universitetet e botës, shkenca shtjellonte ide të reja. Përfundimisht mendohej që çdo gjë në Univers do ta ketë shpjegimin e vetë? Në Britaninë e Madhe fizikanit brilant Stiven Hoking ishe mase i bindur se fizika ishte e gatshme ta lexoj trurin e Zotit, shpejt sipas tij nuk do te kishte më problem për fiziken inapsolute! Por një ide qe dukej më revolucionare nga të gjithat dukej se do ti konkretizoj teoritë e të gjithave, dhe ndezi fantazinë e Burt Ovurt.
Grimcat atomike tashmë nuk kishin sens dhe fizikanët zbuluan se ato nuk ishin grimca por vargje! Vargje të minimizuara të pa para deri më sot. Teoria u quajt: Teoria e Vargjeve. Dhe supozohet se materia e këtyre vargjeve është një lloj melodie! Një muzikë e vërtet. Mund ta imagjinojmë si një tel të violinës ose kitarës. Nëse e prekim në një kah ajo bënë dridhje por nëse e prekim në kahun tjetër i njëjti tel bënë më shumë frekuenca dhe nota të ndryshme. Është pothuaj se natyra ndoshta është formuar nga këto nota të vogla muzikore e e cila është luajtur nga këto super vargje. Për ta përmbyll gjithë këtë teori e cila mbeti e pa përfunduar nga Ajnshtajni, Teoria e Vargjeve duhej ta kalonte një provë fondamentale, duhej ta shpjegonte një gjë! Lindjen e Universit.
Lindja e Universit BigBengu
Shkencëtarët e din prej kohësh që Universi e ka origjinën nga ne eksplozion gjigant të cilin e quajnë BigBeng. Duke ndarë të kaluarën nga e tanishmja, kozmologët kanë udhëtuar me teori fizike mbrapa në kohë, nga ditët tona deri tek eksplozioni i BigBengut, me një punë jashtëzakonisht precize.
Nëse Universi është i gatshëm për një shpjegim të vetëm atëherë Teoria e Vargjeve dhe ajo e BigBengut duhet të përshtatën njëra me tjetrën. Pas të gjithave p.sh. Hëna ka të bëjë më lindjen e Universit dhe tjetra me materien në brendësin e saj. Sekonda fillimtare e BigBengut është misteri më i madh i tërë kozmologjisë dhe u definua më emrin: E Veçanta. Por bash në pikën kur duket se shkencëtarët do të dorëzohen arrin një impuls i ri për zbulimet e tyre të reja duke i shtyrë në një zbulim të mahnitshëm atë të Universeve paralele.
Normalisht jemi mësuar ta jetojmë një botë me 3 dimensione. Në të vërtetë mund të lëvizim në 3 drejtime të ndryshme; djathtas majtas, lartë poshtë, para dhe mbrapa, por fizika thotë se ka edhe dimensione tjera.! Ajnshtajni e propozon kohën si dimensionin 4 të tjerë fizikanë na sugjerojnë atë të 5 hapësirën e pastaj edhe të 6. Numri vazhdonte të rritej. Tjerat dimensione do të jenë të shpërndara nëpër Univers dhe ne nuk do të ishim në gjendje ti vërenim ato ku pjesa më e madhe e tyre do të ishin mikroskopike por që shkencëtaret janë të qartë në ekzistencën e tyre! Sipas Teorisë së Vargjeve dimensionet e Universit tonë do të jenë plot 11!?
Përderisa Teoria e Vargjeve tubonte fakte të shumta ishin të paktë ata që e merrnin seriozisht dimensionin e 11. Prof. Paul Steinhardt ishte i bindur se në fund do të ishte njohur vlera e dimensionit të 11 nuk do ta dinim kur dhe si por ishte i bindur se herët apo vonë dimensioni i 11 do të bëhej një element vendimtar.
Vargjet në miniaturë të pa para do duhej të ishin me materie shtyllë dhe bazë për tërë materien e Universit, por tash nëse e fusim edhe dimensionin e 11 nuk janë më të njëjta. Tërë kjo materie do të ishte një membranë me energji, në praktik i tërë Universi jonë është një membranë.
Në tërë botën shkencëtarët tashmë merreshin me dimensionin 11 dhe sa herë që eksplorohej ajo çdoherë e më andej i qonte drejt Universeve të ndryshme paralele dhe dilnin në sipërfaqe sikur se kërpudhat pas shiut. Disa e kishin formën e membranës 3 dimensionale sikurse ky i yni tjerët ishin vetëm valë energjike kishim për fund edhe membranë cilindrike dhe në forme të unazës, çdo njëra nga këto membrana ishte një Univers i mundshëm.
Mund të ketë Univers paralele të ngjashme sikur ky i yni dhe ne mos ta dimë asnjëherë edhe pse mund të jenë shumë afër nesh, munde edhe të jenë krejtësisht të ndryshëm madje edhe me strukturë natyrale të ndryshme, mirëpo mund të mos jenë të gjithë të banueshëm por vetëm si fraksion i ekzistencës por nëse ka një numër ta pa fund të këtyre Universeve do të ketë edhe një numër me forma dhe qytetërim banues.
Këto Universe lëvizin si valë në dimensionin e 11 dhe si çdo valë ato mund të ndeshën dhe po me kësi lloj ndeshje ishte krijuar universi ynë dhe Teoria e BigBengut. Tashmë kozmologët kanë një teori komplete të lindjes së Universit tonë dhe vetëm tash mund të ktheheshin në kohë me teori me te sakta fizike dhe ta eksploronin BigBengun por jo vetëm kaq por edhe kur ajo ishte akoma vetëm një grimcë apo varg mikroskopik. Kjo ide është kaq e re saqë veç sa ka filluar të diskutohet, por nëse vjen koha e të pranohet nga bota e shkencës do të thotë se teoria e Ajnshtajnit e cila nuk u përfundua kurrë deri më sot... përfundimisht do të jetë e kompletuar. Ndoshta për shkencën kjo do te thotë një fitore e brishtë përderisa konkluzioni i saj në një kërkim kaq të gjatë mund te jetë se një Univers kaq i vështir për ta deshifruar... Fundi i fundit nuk është asgjë speciale... është thjeshtë vetëm një nder numrat e pafund të membranave dhe vetëm një prej shumë Universeve që formojnë Multiuniversumin. Andaj nëse e shohim në ndonjë ëndërr vetën tonë ulur si një president i një shteti apo e kundërta si një lypës pa asnjë qindarkë në xhep, mos mendoni se mund të jetë vetëm ëndërr se ndoshta në njërën prej këtyre Universeve e kemi një jetë te tillë...!
Botuar më 23 mars 2009
Nessun commento:
Posta un commento